De hitte van de tropennacht. De oceaan zwart en blauw. Een mond vertelt verhalen. Een herinnering aan Bonaire, het paradijs van Nederland in de Cariben.
De geschiedenis van het snijden in hout begon met een plat vlak. Ook beginnende houtsnijders beginnen met een plankje en snijden daarin een reliëf, zoals bijvoorbeeld een munt ook een reliëf heeft van het portret van een vorst, vorstin, staatsman of keizer. Het voordeel van die werkwijze: je tekening op het hout blijft staan. Je kunt langs de getekende lijnen blijven werken.
Dat voorbeeld verdwijnt bij het werken aan driedimensionale vormen. Bij het maken van een hoofd hak je die tekening helemaal weg. Je kunt wel steeds op het hout blijven bijtekenen, maar veel belangrijker is om te leren dat uiteindelijke beeld in je verbeelding vast te houden. En dat is niet zo makkelijk. Anders dan met klei, waarbij je een kopje steeds meer in lagen opbouwt, kun je met het wegsnijden van hout zomaar een neus verpesten, omdat je te vroeg aan de neusgaten bent begonnen. Het vergt moed om te durven houtsnijden.
Volle lippen
Die moed ontbrak mij nog toen ik leerde een mond te snijden. De lippen bleven veel voller dan ik van plan was, in het begin leek het zelfs alsof ze met botox waren opgespoten. Wat dan volgt is een proces van flinterdun snijden, schuren, schaven, totdat ik ineens toegefluisterd werd door een tropische vrouw en ik stopte. Eerst stelde ik me voor dat ze Braziliaans-Portugees sprak, met die zachte zoete zj-tonen. Later verplaatste ik mijn mond naar Bonaire, waar ik in deze prachtige Nederlandse gemeente ‘mijn’ mond terugvond in de gezichten van vrouwelijke landgenoten.
Het eiland Bonaire ligt voor een deel heel laag. Daar waar nu de slavenhuisjes staan en de zoutpannen liggen, zal de stijgende zeespiegel halverwege deze eeuw het eiland overspoelen. Bij ongewijzigd klimaatbeleid zullen later ook woonwijken en zelfs het vliegveld onder water komen te staan. In mijn beeld is de tropische mond het centrum van een blauwzwarte draaikolk geworden. Wij praten en praten, maar wachten te lang met kordate maatregelen.
Onder een laag epoxy
Bij dit beeld begonnen ook mijn eerste experimenten met epoxy. Deze kunststof haalt kleuren omhoog, en geeft een beeld een sterke hoogglans. Epoxy kan hout bovendien beschermen tegen de eeuwen die komen, anders dan olie of boenwas. Kijk naar de schitterende houten kunstwerken in musea, aangevreten door houtmolm en houtwormen. Hout dat is beschermd onder een laag epoxy kan volgens mijn zelfs beelden opleveren die ook buiten kunnen staan, zonder te verrotten.