Meester van Joachim en Anna snijdt middeleeuwse hug in het houten beeld Joachim en Anna. Ze knuffelen elkaar omdat Anna eindelijk in verwachting is, na bezoek van een engel. Het kind zal een meisje worden, dat op haar beurt ook weer op een bijzondere manier zwanger zal worden: Maria, moeder van Jezus.
Meester van Joachim en Anna snijdt middeleeuwse hug van Joachim en Anna, de grootouders van Jezus.
In een kort filmpje van het Rijksmuseum wordt verteld dat Anna haar man Joachim het nieuws vertelde bij de stadspoort. “Dat moment wordt hier weergegeven. Joachim staat op het punt haar te kussen”, zo vertelt het museum op de website. Het beeld staat in zaal 0.1 van het Rijksmuseum, vol prachtig laatmiddeleeuws houtsnijwerk.
Wie goed naar het beeld kijkt, ziet hoe oud Joachim al is. De leeftijd van Anna geeft de beeldhouwer aan door het type doek, dat zij over haar hoofd draagt. In die tijd werd zoiets alleen door oudere vrouwen gedragen.
Meester niet bij echte naam bekend
Zoveel emotie in een eikenhouten beeldje brengen, dat konden in de tijd alleen houtsnijders als Adriaen Van Wesel (circa 1417 – kort na 1490). Hij is dan ook een van de weinige laatmiddeleeuwse kunstenaars van wie zowel de naam als belangrijk werk bewaard is gebleven. Het was in die tijd gebruikelijk om anoniem onder de naam van een atelier beelden te leveren, zoals de anonieme ambachtslieden in de ateliers ‘de Meester van Elsloo’, of ‘de Meester van Hakendover’.
Ook de echte naam van de Meester van Joachim en Anna is dus niet bekend. Hij is genoemd naar zijn mooiste bewaard gebleven beeld. Hij moet ongeveer werkzaam geweest zijn tussen 1460 en 1480. Zijn atelier zou in Brabant hebben gestaan. Misschien in Breda?
Het verhaal van Joachim en Anna
Op de website van KRO-NCRV staat een uitgebreid verhaal over Joachim en Maria, het bejaarde stel dat door de katholieke kerk op 26 juli wordt herdacht. Joachim, de grootvader dus van Jezus, zou een vrome en welvarende man zijn geweest. Zijn huwelijk met Anna bleef zo lang kinderloos, dat hij zich wanhopig in de woestijn terugtrok met zijn kudde en daar veertig dagen vastte. Anna dacht zelfs dat hij dood was. Maar na een lang gebed verscheen een engel aan Anna, die zei dat God haar gebeden had verhoord en dat zij een kind ter wereld zou brengen ‘waarover op heel de bewoonde wereld zal worden gesproken’. De engel waarschuwde ook Joachim, die snel terugliep naar de stad. Aan ‘de Gouden poort’ gekomen stond Anna hem op te wachten en vertelde ze hem zwanger te zijn.
Het kind Maria zal later, op haar dertiende, uitgehuwelijkt worden aan Jozef, de timmerman. Hoe het daarna verder met Joachim en Anna is gegaan, dat vertellen de bijbelboeken niet.
Jan Bom, 4 juni 2025
