Een vrolijk portret van eigen familie, gesneden in hout. Dat is waar de Duitse houtkunstenares Karen Löwenstrom (1978) zich in heeft gespecialiseerd.
Karen Löwenstrom snijdt familieportretten in hout. In opdracht van het huwelijkspaar: een dubbelportret.
Het is een bijzonder genre, waar Löwenstrom mee naar buiten komt: het (groeps) portret in hout. Haar opdrachtgevers snappen dat een houten beeld geen foto is. Maar toch willen ze zichzelf wel in het beeld herkennen. Dat Löwenstrom dit kan, is ronduit razendknap. Haar geportretteerden lijken sprekend. Dat is goed te controleren. Löwenstrom laat ter vergelijking vaak de echte mensen zien waar haar beelden op zijn gebaseerd.
Haar beelden zijn figuren van zo’n 25 centimeter hoog, gesneden in vezelig sparrenhout. Niet de eerste soort hout waar je aan denkt om een gezichtsuitdrukking mee weer te geven. Doe het maar eens na. Op dit formaat kunnen enkele houtvezels al het verschil uitmaken tussen een lach of een neergetrokken mondhoeken. Tussen iemand die je recht aankijkt, of iemand die loenst. Het is millimeterwerk. De gutsen van Löwenstrom moeten vlijm- en vlijmscherp zijn.
Blij gearmd tussen blije zonen
Het is een heimelijk genoegen haar gestage productie op Instagram te volgen. Maandelijks, soms zelfs wekelijks, plaatst ze beelden die ze maakt voor nieuwe opdrachtgevers. Soms is het een ouder echtpaar, samen in een ronde badkuip. IJzeren brilletjes op de neus, stevig badpak aan. Lachend. Soms zwemmen een witte bruid en haar bruidegom de wijde wereld in op een ruw stuk boomschors, een vis symboliserend. De witte das van de man wappert over zijn schouder. De bruid houdt haar kleurige boeket als een trofee omhoog. Dan weer loopt een moeder blij gearmd tussen haar al even blije twee zonen in. Regelmatig moet de hond des huizes ook in een familiegroep verwerkt worden. Löwenstrom geeft het dier soms een lange lijn mee. Of een kind speelt gehurkt met een schattige puppy.
Een balletdanseres in pose, ook weer: vrolijk makend. Geen blessureleed. Geen stress.
Löwenstrom is heel bescheiden over haar kunstenaarschap. Ze is al blij ‘als ik vrolijkheid op de gezichten van mensen kan brengen’, schrijft ze op haar website. Net zo bescheiden is ze in de eisen die ze aan haar klanten stelt. Urenlange poseersessies zijn voor haar niet nodig. Een goede foto of een serie van foto’s volstaat, bij voorkeur uit verschillende hoeken genomen, om de gezichtskarakteristieken en de houding goed in 3D-te kunnen vertalen.
‘Bunderssiegerin im Bereich Holzbildhauerei
Maak echter niet de vergissing om te denken dat we te maken hebben met iemand die het houtsnijden als liefhebberij oppakte, waarna de boel door onverwacht talent volledig uit de hand is gelopen. Opgegroeid in het kunstenaarsdorp Worpswede bij Bremen volgde ze wel degelijk een klassieke kunstopleiding aan een ‘Fachhochschule für Graphik und Design’. Daarna vervolgde ze haar studie door samenwerking aan te gaan met professionele beeldhouwers en verschillende andere vakopleidingen te volgen. Ze behaalde zo uiteindelijk de erkenning ‘Bunderssiegerin im Bereich Holzbildhauerei’.
In Nederland zijn zulke degelijke opleidingen voor houtsnijkunst niet te vinden, helaas. Wie hier met ‘woodcarving’ wil beginnen komt terecht bij ‘meestersnijders’ als Jan van Harskamp van Houterij De Specht. Die het zichzelf ook moest leren. België kent nog wel een academische deeltijdopleiding, die naar horen zeggen wat schools en traditioneel is. Op zaterdag, in Antwerpen. Duurt vijf jaar, met daarna twee jaar specialisatie.
Een ouder echtpaar dat ‘ervan gaat genieten’, in een Lelijke Eend.
Karen Löwenstrom snijdt dus familieportretten in hout. Ik heb een paar favorieten. Het oudere echtpaar dat uit het open dak van een Lelijke Eend omhoogkomt, ieder zwaaiend met een arm. Ook weer: bescheiden van omvang. Niet meer dan 37 centimeter lang, 15 centimeter breed en 16 centimeter hoog. Of het beeldje van een fotografe. Löwenstrom heeft geen pogingen gedaan om haar van een slanker postuur te voorzien.
Ter grootte van een Kerststal
Qua formaat wedijveren deze beelden met de formaten van een originele houten kerststal, zoals die werd ontwikkeld door de Duitse ‘professor’ Karl Kuolt (1879-1937). Dat is alweer meer dan een eeuw geleden, maar zijn bedrijf Anri bestaat nog steeds. In het Italiaanse St. Ulrich (Oost-Tirol) snijden vakmensen nog steeds kribjes met het kindeke Jezus, moeder Maria, de Drie Wijzen uit het Oosten, de ezel, koeien en lammetjes. Zo’n originele houten Kerststal met 12 figuren is inmiddels een verzamelobject geworden. Op Catawiki legde een liefhebber er 935 euro voor neer. Marktplaats staat er nog steeds vol mee, zeker voorafgaande de Kerstdagen.
De fotografe, wel vrolijker, maar niet slanker gemaakt dan ze is.
Aan het bladgoud van de Kerststal doet Löwenstrom echter niet. Wel beschildert ze haar beeldjes heel precies en kleurig met acrylverf en gouache. Een beschermende laag van ‘edelwachs’ geeft de beeldjes een beschermde toplaag mee; het haalt de vrolijke kleuren van de verf nog verder omhoog.
Te ambachtelijk, te licht
Löwenstrom zal de boeken over kunstgeschiedenis niet gaan halen. Daarvoor is haar werk te ambachtelijk, te lichtvoetig, te zorgeloos. Curatoren van musea voor moderne kunst kijken neer op zoveel huiselijk geluk. Gezinnen waar helemaal niets aan de hand lijkt te zijn, dat is niet iets waar grootstedelijke musea zich mee willen associëren. En toch geniet ik elke keer weer wanneer Löwenstrom een nieuw beeldje presenteert. Maarre… Niet verder vertellen.
